Społeczne udostępnienie Kręgu Wspólnoty Kultur w Glaznotach

Gmina 12.09.2015

W sobotę 12 września 2015 roku, w niewielkiej miejscowości Glaznoty na Wzgórzach Dylewskich miało miejsce wydarzenie zorganizowane w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa 2015, pod ogólnopolskim hasłem „Utracone Dziedzictwo”. Tego dnia udostępniono społeczności lokalnej kamienny Krąg Wspólnoty Kultur. Wydarzenie nazwano udostępnieniem, a nie otwarciem, ponieważ było to dobrowolne spotkanie wszystkich, którym zależy na zachowaniu pamięci kulturowej o ważnej przeszłości miejsc, zwykle pomijanych w debacie publicznej.

 

Wokół małej wsi Glaznoty położonej na krawędzi doliny rzeki Gizeli koncentruje się wiele śladów historii, od pradziejów do współczesności. Aby ślady te nie uległy zatracie i zapomnieniu, potrzebny jest połączony wysiłek ludzi, którym zależy na ratowaniu wartości kultury. Utworzenie Kręgu Wspólnoty Kultur to symboliczny początek procesu odzyskiwania pamięci historyczno-kulturowej przez społeczności zamieszkujące wsie Wzgórz Dylewskich.

Składający się z dwudziestu pięciu kamieni krąg urządzono w otoczeniu ruin dawnej pastorówki, w bezpośrednim sąsiedztwie wiejskiego kościoła gotyckiego, obecnie administrowanego przez Kościół Ewangelicko-Metodystyczny. W centrum kręgu umieszczono 2,5-metrowej wysokości obelisk, na którym wyrzeźbiono scalone wizerunki dwóch staropruskich „bab”, jedynych na dawnej Ziemi Sasińskiej zachowanych posągów sakralnych: „baby” z Prątnicy i „baby” z Bratiana. Autorką płaskorzeźby jest młoda utalentowana artystka Agata Markos.

Obok kręgu ustawiono tablicę informacyjną o treści:

KRĄG WSPÓLNOTY KULTUR

Miejsce kultury pamięci poświęcone pokoleniom anonimowych, a także znanych z imienia i nazwiska, twórców wyjątkowego wizerunku kulturowego i cywilizacyjnego Wzgórz Dylewskich.Kamienne kręgi należą do najstarszych symboli wspólnoty budowanej wokół centralnie umieszczonego punktu mediacyjnego, za pośrednictwem którego wspólnota jest rozszerzana i wzmacniana. Oparte na sakralnej idei kosmogonicznego okręgu, w którym urodził się świat, wiążą się nierozerwalnie z paneuropejską kulturą Celtów i późniejszych Gotów, ślady osadnictwa których odkryto na Wzgórzach Dylewskich. Oba te ludy budowały kręgi kamienne w swoich miejscach świętych. Krąg Wspólnoty Kultur zbudowany jest z kamieni przyniesionych przez lodowiec ze Skandynawii, z kolebki ludów gockich. W centralnie umieszczonym menhirze wyrzeźbiono scalone wizerunki dwóch „bab”, wczesnośredniowiecznych posągów z Prątnicy i Bratiana, związanych z kulturą duchową Sasinów, staropruskich przodków dzisiejszych mieszkańców Wzgórz Dylewskich. Przez takie połączenie krąg symbolicznie łączy wątki europejskie i kotwiczy je w tradycji lokalnej. Przestrzeń kręgu to uniwersalne miejsce spotkań duchowych sukcesorów różnych tradycji kulturowych, które funkcjonowały w tej niezwykłej krainie. Sąsiedztwo gotyckiego kościoła, który na przestrzeni wieków był centrum wspólnot katolickiej i ewangelickiej, dopełnia sakralne uniwersum kręgu, udzielając mu swej wartości jednoczącej - ponadnarodowej i zwyczajnie ludzkiej.

Spotkanie w dniu 12 września zgromadziło ponad osiemdziesiąt osób z bliższej i dalszej okolicy Glaznot. Udostępnienie kręgu polegało na wejściu wszystkich uczestników do jego wnętrza, co symbolicznie zjednoczyło ich wokół idei zapisanej na tablicy informacyjnej. Aktowi temu towarzyszyły krótkie wystąpienia pastora Krzysztofa Kopacza, administratora glaznockiego kościoła i Wiesława Skrobota, koordynatora Pracowni Aktywności Obywatelskiej i Dokumentacji Dziedzictwa w Ostródzie. Następnie zgromadzeni odwiedzili kościół, gdzie jego poprzedni gospodarz, emerytowany pastor Zbigniew Reichelt, przypomniał historię odbudowy świątyni z inicjatywy Marka Kotańskiego. Kulminacyjna część spotkania odbyła się w świetlicy wiejskiej przy remizie OSP Glaznoty. Na początku wręczono statuetki i podziękowania wszystkim, którzy wnieśli swój wkład w powstanie Kręgu Wspólnoty Kultur. Głos zabrali Cezary Wawrzyński, sekretarz Gminy Ostróda i Jacek Tracz, przewodniczący Stowarzyszenia Miłośników Wzgórz Dylewskich. Po części oficjalnej uwagę uczestników zajęły wykłady o geologii i krajobrazie kulturowym Wzgórz Dylewskich, przygotowane przez dr. Dariusza Gałązkę z Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie i dr. Wiesława Skrobota z Polsko-Niemieckiego Instytutu Badawczego w Słubicach.

O kulinarną oprawę spotkania zadbały panie z Koła Gospodyń Wiejskich w Wysokiej Wsi, przy wydatnej pomocy gospodarzy – pań z Koła Gospodyń Wiejskich w Glaznotach.

Społeczne udostępnienie Kręgu Wspólnoty Kultur było zakończeniem pierwszego etapu procesu społeczno-kulturowego, który realizowany będzie przez kilka, a być może nawet kilkanaście najbliższych lat.

Organizatorami glaznockiego spotkania w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa byli: Wójt Gminy Ostróda Bogusław Fijas, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie (Alicja Szarzyńska) i Pracownia Aktywności Obywatelskiej i Dokumentacji Dziedzictwa w Ostródzie (Wiesław Skrobot). Całość wydarzenia została sfinansowana ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie.